TECHNIKA KARMIENIA PIERSIĄ
W SKRÓCIE
Zachowanie dziecka jest instynktowne, oparte na odruchach. Odruch szukania, ssania i połykania u zdrowego donoszonego dziecka funkcjonują automatycznie, natomiast dziecku należy zapewnić warunki, aby mogło prawidłowo uchwycić pierś. Dobrze jest wiedzieć na czym polega prawidłowa technika karmienia piersią, szczególnie jeśli dostawianie nie idzie nam gładko.
Odpowiednia pozycja matki i dziecka, sposób dostawienia do piersi, sposób uchwycenia brodawki przez dziecko oraz prawidłowy mechanizm ssania warunkuje prawidłowe pobieranie pokarmu z piersi oraz prawidłowe rozbudzanie i utrzymanie laktacji.
Im więcej dziecko ssie pierś i im więcej pokarmu pobiera w pierwszych tygodniach po porodzie tym lepsze są warunki do prawidłowego rozbudzenia i ustabilizowania się laktacji na odpowiednim do potrzeb dziecka poziomie.
Na dalszym etapie produkcję utrzymuję regularne opróżnianie piersi, tak najprościej mówiąc, pierś działa na zasadzie podaż-popyt.
Reasumując, matka zapewnia dziecku wygodne warunki do podjęcia ssania, natomiast to od dziecka (jego stanu ogólnego, dojrzałości i wydolności, napięcia mięśniowego, a także budowy i funkcji jamy ustnej) zależy czy będzie ssało pierś prawidłowo, odpowiednio aktywnie i efektywnie.
Jeśli zaś noworodek z jakiegoś powodu nie ssie piersi prawidłowo, to nie pobiera odpowiedniej ilości pokarmu (możemy wtedy obserwować nadmierny ubytek masy ciała po porodzie lub/i nieprawidłowe przyrosty), jednocześnie też nie stymuluje odpowiednio piersi do produkcji pokarmu, co może prowadzić do niewystarczającej produkcji mleka.
Dlatego tak ważne jest szybkie wychwycenie problemu i wdrożenie planu działania.
PRAWIDŁOWA POZYCJA
-
Każda pozycja jest dobra pod warunkiem, że jest wygodna dla mamy (mama jest w miarę rozluźniona) i dziecka oraz umożliwia skuteczne uchwycenie piersi
-
Pozycja zarówno siedząca jak i leżąca powinna być dla mamy wygodna: dobrze pamiętać o podparciu głowy, pleców, stóp mamy (podnóżek)
-
Nie trzymajmy maluszka siłą własnych rąk, jeśli trzymamy tułów dziecka na przedramieniu, to powinno ono być dobrze podparte
-
Dobrze jest, aby maluszek był przytulony brzuszkiem do mamy, żeby nie było wolnej przestrzeni pomiędzy (maluch powinien być w samym ubranku, bez becika czy kocyka), miednica dziecka powinna być podwinięta
-
Główka nie powinna być skręcona względem tułowia, ucho-ramię-biodro powinny się układać w jednej linii (niekoniecznie prostej ;))
-
Maluszkowi jest łatwiej ssać pierś, jeśli leży on na wysokości brodawki, wysoko, stabilnie i nie musi walczyć z siłą grawitacji
-
Pamiętajmy, przystawiamy dziecko do piersi, a nie pierś do dziecka !!!
SPOSÓB PRZYSTAWIANIA
-
Dotykając brodawką ust dziecka, pobudzamy odruchowe, szerokie otworzenie buzi
-
Brodawka w momencie przystawiania powinna być skierowana ku podniebieniu
-
Gdy buzia jest szeroko otwarta delikatnie przysuwamy dziecko do siebie tak, aby otwarta buzia trafiła na pierś
-
Warto ocenić czy dziecko uchwyciło pierś dość głęboko (całą brodawka i część otoczki)
-
Jeżeli przystawienie jest płytkie, odczuwalny jest ból, warto wkładając mały palec w kącik ust dziecka odstawić dziecko od piersi i spróbować raz jeszcze
-
Bardzo ważne jest, aby podczas przystawienia dziecka do piersi prawidłowo układać rękę na górnej części plecków maluszka
-
Dotykanie głowy dziecka prowokuje odruchowe zachowania, które mogą istotnie wpływać na skuteczność przystawienia się do piersi
O PRAWIDŁOWYM UCHWYCENIU PIERSI ŚWIADCZY:
-
Buzia szeroko otwarta, kąt między górną a dolną wargą jest wynosi co najmniej 160°
-
Brodawka z częścią otoczki szczelnie wypełnia jamę ustną dziecka
-
Język obejmuje pierś od spodu i pokrywa dolne dziąsła
-
Dolna warga wywinięta, górna odchylona
-
Czubek nosa i broda dotykają piersi
-
Policzki dziecka są wypełnione, okrągłe (nie zapadają się)
-
Dziecko wykonuje głębokie i długie ruchy ssące
-
Karmienie nie jest bolesne – czym jest Bolesność fizjologiczna
NA CO WARTO ZWRÓCIĆ UWAGĘ:
-
Wąski kąt ust (“karpik”)
-
Uchwycona jest tylko brodawka bez otoczki
-
Wargi nie są wywinięte, podczas ssania robi się na nich „pęcherzyk”
-
Zapadające się policzki
-
Słyszalne cmokanie, mlaskanie, krztuszenie się, szybkie oddychanie
-
Ból brodawek, który nie mija w trakcie karmienia
-
Spłaszczona, poraniona brodawka po karmieniu (smugi pozycyjne – czerwone kreski)
-
Dziecko chwyta i szybko wypuszcza pierś, zsuwa się z brodawki, kąsa dziąsłami
-
Język nie wysuwa się z jamy ustnej poza linie warg, w płaczu przyjmuje kształt miseczki
-
Podczas snu usta dziecka nie są domknięte, język leży na dnie jamy ustnej lub pomiędzy wargami (nie przylega do podniebienia)
CO TO ZNACZY, ŻE DZIECKO SSIE PRAWIDŁOWO (EFEKTYWNIE)?
-
Prawidłowe ssanie piersi to podstawowy czynnik, od którego zależy powodzenie karmienia piersią.
-
Po uchwyceniu piersi dziecko wykonuje płytkie ruchu ssące , by pobudzić wypływ mleka. Gdy mleko zaczyna wypływać, dziecko w miarowym rytmie przerywanym krótkimi chwilami odpoczynku ssie i przełyka.
-
Na początku karmienia serie ssania i przełykania są dłuższe, w miarę upływu czasu skracają się, a wydłużają się przerwy na odpoczynek. Przełknięcie pokarmu powinno następować po 1 – 2 zassaniach.
-
Na efektywne ssanie składa się praca wielu mięśni jamy ustnej dziecka z językiem na czele (język jest zbudowany aż 9 mięśni!!!).
-
Pobieranie pokarmu z piersi jest procesem AKTYWNYM, tzn dziecko ssie – mleko płynie.
-
Prawidłowe działanie tej „pompy”, możliwe jest jedynie gdy budowa anatomiczna jamy ustnej i funkcja wszystkich jej elementów jest prawidłowa i odpowiednio skoordynowana.
Dziecko pobiera pokarm prawidłowo, EFEKTYWNIE jeśli:
-
głęboko i szczelnie chwyta brodawkę
-
wykonuje aktywne, rytmiczne ruchy ssące
-
wskutek wytworzenia odpowiedniego podciśnienia pokarm wypływa i jest słyszalne przełykanie (1-2 zassania i połknięcie)
-
czas aktywnego karmienia jest odpowiednio długi (przynajmniej 10 – 20 min z jednej piersi)
(pamiętajmy, że przełykanie zaczyna być wyraźne słyszalne dla mamy zazwyczaj od momentu, kiedy ok. 2-3 doby wystąpi Nawał pokarmowy)
Dziecko nie pobiera pokarmu prawidłowo, czyli KARMIENIE NIE JEST EFEKTYWNE, JEŚLI:
-
dziecko nieprawidłowo przystawia do piersi, pierś nie wypełnia jamy ustnej dziecka, język nie pokrywa dziąseł, jest cofnięty; w takim przypadku nie dochodzi do uruchomienia prawidłowego mechanizmu ssania i nie jest możliwe skuteczne zasysanie mleka; pomimo wysiłku dziecko nie pobiera pokarmu z piersi w odpowiedniej ilość
-
dziecko nie jest aktywne – serie ssania i przełykania są krótkie (kilka połknięć – długi odpoczynek), dziecko połyka porcję mleka po kilku (4 i więcej zassaniach) lub odgłos połykania w ogóle nie jest słyszalny
-
karmienie trwa kilka minut i dziecko zasypia, w tym przypadku zwykle karmienia są bardzo krótkie i bardzo częste (dziecko „wisi” na piersi)
Więcej na temat Wskaźników skutecznego karmienia
PRZYCZYNY ZABURZEŃ MECHANIZMU SSANIA I POBIERANIA POKARMU:
-
nieprawidłowa technika karmienia, skutkująca nieprawidłowym uchwyceniem piersi
-
nieprawidłowości anatomiczne jamy ustnej dziecka, np. krótkie wędzidełko języka/wargi górnej, nadmiernie cofnięta żuchwa, gotyckie podniebienie, rozszczepy
-
nieprawidłowe odruchy u dziecka (słaby odruch ssania, ssanie nieskoordynowanie, nadmierny odruch kąsania, brak „uszczelnienia się” na piersi, inne)
-
wzmożone lub obniżone napięcie mięśniowe, ogólne oraz jamy ustnej
-
wcześniactwo (zaburzenia koordynacji cyklu ssanie-połykanie-oddychanie, zmniejszone napięcie mięśniowe i w konsekwencji zbyt słabe ssanie)
-
niska masa urodzeniowa w stosunku do wieku płodowego, choroba dziecka, nasilona żółtaczka (osłabienie odruchu ssania, zbyt słabe ssanie)
-
zaburzenia związane z przebiegiem porodu (nasilone reakcje odgięciowe, kręcz szyi, skutki działania leków, inne)
-
zaburzenia wtórne spowodowane dokarmianiem butelką, nadmiernym używaniem smoczka czy kapturka
KONSEKWENCJE NIEPRAWIDŁOWEGO SSANIA:
Jeśli mechanizm ssania jest nieprawidłowy, to karmienie nie jest efektywne.
Co to znaczy:
1. Dziecko nie pobiera pokarmu w sposób właściwy. Pomimo częstego dostawiania nie zjada odpowiednich ilości pokarmu. To z kolei może prowadzić do nadmiernego spadku masy ciała oraz niekiedy nasilenia się żółtaczki fizjologicznej, a także rozdrażnienia, płaczu, niepokoju przy piersi, odmawiania piersi. W takiej sytuacji często pojawia się dokarmianie dziecka, które dodatkowo po dłuższym czasie stosowania pogłębia nieprawidłowe nawyki i rozleniwia dziecko
2. Stymulacja piersi jest nieskuteczna i przebieg laktacji może być zaburzony, co skutkuje niewystarczającą produkcją pokarmu
3. Dochodzi często do uszkodzenia brodawek, co sprawia, że karmienia stają się bolesne
4. Nieskuteczne opróżnianie piersi może doprowadzić do obrzęku, zastoju, zapalenia piersi, zalegania pokarmu. Konsekwencją tego może być obniżenie się produkcji pokarmu
Wszystkie w/w sytuacje przy braku właściwej diagnozy, postępowania oraz wsparcia mogą prowadzić do skrócenia czasu wyłącznego karmienia piersią. Może także powodować poczucie porażki u mamy, choć nie ma w tym jej winy.
WIĘKSZOŚĆ PROBLEMÓW Z LAKTACJĄ WYNIKA Z NIEPRAWIDŁOWEGO MECHANIZMU SSANIA!
Zarówno sposób przystawiania jak i sposób ssania można skorygować. Jednak im dłużej noworodek utrwala sobie nieprawidłowy nawyk, tym trudniej go od tego odzwyczaić.
Im szybciej zgłosisz się do specjalisty, im szybciej nieprawidłowości zostaną skorygowane, tym skuteczniej zapobiegniesz dalszym problemom!
W rozwiązywaniu problemów z karmieniem piersią bardzo ważne jest holistyczne podejście oraz współpraca doradcy laktacyjnego z innymi specjalistami, takimi jak np. neurologopeda, fizjoterapeuta czy osteopata.
WIĘCEJ NA TEMAT
POSŁUCHAJ:
POCZYTAJ:
Kiedy warto udać się do doradcy laktacyjnego
Wczesna stymulacja laktacji
Wskaźniki skutecznego karmienia