NAWAŁ POKARMU ( przepełnienie piersi)
– jest to fizjologiczny (prawidłowy) stan spowodowany wzmożoną produkcją pokarmu w pierwszych dobach po porodzie, która jest jakby „za duża” w stosunku do potrzeb dziecka
– piersi robią się większe, cięższe, cieplejsze, bardziej napięte
– nawał pojawia się zwykle w 2-3 (6) dobie po porodzie i trwa zazwyczaj nie dłużej niż 3 dni
– zaczyna wówczas być słyszalne przełykanie pokarmu podczas ssania piersi przez dziecko
– określenie „nawał” odnosi się tylko do tego etapu po porodzie, kiedy pod wpływem kaskady hormonalnej i stymulacji poprzez ssanie w gruczole piersiowym zaczyna się rozkręcać produkcja mleka, aby w późniejszych tygodniach stopniowo coraz bardziej się dopasować do potrzeb dziecka
– w niektórych przypadkach nawał pokarmu może (lecz nie musi!) się opóźniać. Może się tak dziać m.in. w przypadku nieplanowanego cięcia cesarskiego, nadmiernej medykalizacji porodu, stresu. Ponadto w przypadku zatrzymania resztek łożyska w macicy, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego czy niedoczynności tarczycy u matki. Inne czynniki ryzyka to duża masa ciała dziecka, wcześniactwo czy inne choroby u noworodka.
BARDZO WAŻNE JEST ODPOWIEDNIE POSTĘPOWANIE, czyli:
– karmienie dziecka „na żądanie”, często
– aktywizacja dziecka podczas ssania
– karmienie kiedy mama odczuwa taką potrzebę („na żądanie” mamy)
– podawanie dziecku obu piersi podczas jednego karmienia
– przed karmieniem: jeśli dziecko ma problem z uchwyceniem zbyt pełnej piersi, należy przed przystawieniem odciągnąć niewielką ilość pokarmu w sposób ręczny lub za pomocą laktatora, żeby zmiękczyć otoczkę i ułatwić dziecku uchwycenie
– pomiędzy karmieniami: częściowe odciąganie pokarmu ręcznie lub za pomocą laktatora, do uczucia ulgi, jeśli dziecko nie chce więcej ssać. Nadmierne odciąganie może spowodować nadmierną produkcję pokarmu (hyperlaktację).
– zarówno przed jak i po karmieniach korzystne jest stosowanie chłodnych (!!!) okładów na piersi przez 5-10 minut nawet co godzinę w celu zmniejszenia obrzęku i tym samym usprawnienie wypływu pokarmu (np. można użyć nasączonych wodą i zamrożonych pampersów)
!!! Zmiana postępowania. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi ABM z 2022 roku wiemy, że ciepłe okłady czy rozgrzewanie piersi pod prysznicem nie jest korzystne, gdyż może nasilać obrzęk piersi i tym samym utrudniać wypływ pokarmu. Ciepłe okłady zatem nie są zalecane.
– zamiast karmienia: jeśli dziecko nie może ssać lub ssie nieefektywnie należy wykonać sesję odciągania pokarmu (po około 15 minut każdą pierś w systemie 753 lub jednoczasowo obie piersi ok 15 min)
– !!! nigdy nie wolno intensywnie masować czy ugniatać piersi, to może prowadzić do uszkodzenia tkanki gruczołowej i powikłań pod postacią zastoju pokarmu i stanów zapalnych piersi
– częste karmienia i postępowanie przeciwobrzękowe (chłodne okłady, „rozluźnianie piersi” pomiędzy karmieniami, uspokojenie mamy, redukcję stresu oraz leki), zwykle pomagają opanować sytuację i nie dopuścić do powikłań
– nawał trwa zwykle nie dłużej niż 2-3 doby.
– po okresie nawału produkcja zaczyna się stopniowo stabilizować na odpowiednim dla dziecka poziomie, co trwa przez kolejne 4-6 tygodni (okres stabilizacji laktacji)
Jeśli noworodek nie ma problemów z efektywnym ssaniem piersi, nawał pokarmowy nie sprawia zwykle większych trudności.
W nawale często pierś jest bardziej napięta przez co brodawka robi się trudniejsza do uchwycenia. Może to stanowić dodatkową trudność dla dziecka w prawidłowym przystawieniu się do piersi, i co za tym idzie uniemożliwia pobieranie pokarmu. Zwykle spokój, chłodne okłady, rozluźnienie otoczki oraz dostawienie dziecka w pozycji biologicznej rozwiązuje problem.
Wczesna ocena umiejętności ssania maluszka, wykrycie potencjalnych nieprawidłowości oraz odpowiednie postępowanie ma kluczowe znaczenie dla całego dalszego przebiegu laktacji.
Im szybciej uzyskamy fachową pomoc i poradę w jaki sposób zaspokoić żywieniowe potrzeby dziecka i zapewnić prawidłowy przebieg laktacji, tym lepiej.
Więcej na temat:
Wskaźniki skutecznego karmienia
Kiedy warto się udać do doradcy laktacyjnego
Co zwiększa szanse na udane karmienie